Kompostowanie na zimno to coś, o czym wiedziałam chyba od zawsze. Moja babcia miała obok warzywnika górkę, jak ja to nazywałam – śmieci – które to potem, w jakiś magiczny sposób zamieniały się w ziemię. Ale metodę kompostowania na gorąco znam dopiero od kilku lat. Obie lubię, obie mają swoje plusy i minusy. A zatem, mili moi – dziś kompostowanie na gorąco i zimno – poznajcie te metody. Warto.
Na czym polega kompostowanie na gorąco
Kompostowanie na gorąco wymaga utrzymania odpowiedniej temperatury w pryzmie – najlepiej od 50 do 65 stopni Celsjusza. Taki proces pozwala na szybkie przetworzenie materii organicznej, eliminując patogeny i nasiona chwastów. Kluczowe jest regularne przewracanie pryzmy, zapewnienie odpowiedniego stosunku węgla do azotu oraz kontrola wilgotności.
Jak zrobić kompost na gorąco
Aby zrobić kompost na gorąco, postępuj według poniższych kroków:
- Przygotuj miejsce: Wybierz miejsce na pryzmę kompostową lub odpowiedni kompostownik.
- Zgromadź materiały: Zbierz odpowiednie materiały organiczne, pamiętając o stosunku węgla do azotu (C:N) wynoszącym około 30:1. Materia zielona (np. skoszona trawa, resztki kuchenne) i materia brązowa (np. suche liście, gałęzie) powinny być odpowiednio wymieszane.
- Ułóż pryzmę: Na zmianę układaj warstwy materii brązowej i zielonej, starając się uzyskać wysokość pryzmy wynoszącą minimum 1 metr, co ułatwi utrzymanie temperatury.
- Zadbaj o wilgotność: Pryzma powinna być wilgotna jak wyciśnięta gąbka. W razie potrzeby podlej materiał wodą.
- Przykryj wierzch kompostu folią. Ja używam czarnej, która pomoże nagrzać pryzmę kompostową.
- Monitoruj temperaturę: Użyj termometru kompostowego, aby upewnić się, że temperatura osiąga 50-65°C. To oznacza, że proces przebiega prawidłowo.
- Regularnie przewracaj pryzmę: Po ułożeniu pryzmy zostawiam ją na 3 dni w spokoju, ale potem trzeba ją zacząć przewracać codziennie, aby zapewnić dopływ tlenu i podtrzymać proces rozkładu.
- Kontroluj wilgotność: Sprawdzaj, czy pryzma nie wysycha. W razie potrzeby podlewaj lub dodaj suchy materiał, jeśli jest zbyt mokra.
- Sprawdź dojrzałość kompostu: W teorii po 6-8 tygodniach materiał powinien mieć ciemną, sypką strukturę i pachnieć świeżością ziemi. Kilka razy zdarzyło się, zwłaszcza, gdy nie miałam czasu codziennie przewracać pryzmy, że kompostowanie trwało 10 tygodni. Wciąż krótko. Krócej niż kilka miesięcy, jak w przypadku kompostowania na gorąco.
Kompostowanie na gorąco: zalety i wady
Zalety:
- Szybki czas uzyskania kompostu (6-8 tygodni).
- Eliminacja patogenów i nasion chwastów.
- Mniejsze ryzyko nieprzyjemnych zapachów przy prawidłowym zarządzaniu.
Wady:
- Większe zaangażowanie czasu i pracy.
- Konieczność kontrolowania temperatury, wilgotności i tlenu.
Kompostowanie: stosunek węgla do azotu
Optymalny stosunek węgla do azotu (C:N) wynosi około 25-30:1. Materia zielona (azot), taka jak skoszona trawa czy resztki kuchenne, jest bogata w azot. Materia brązowa (węgiel), jak suche liście czy gałęzie, dostarcza węgla. Ważne jest, aby mieszać oba rodzaje materii w odpowiednich proporcjach, co przyspieszy proces kompostowania i zapobiegnie nieprzyjemnym zapachom.
Na czym polega kompostowanie na zimno
Kompostowanie na zimno to proces, w którym materia organiczna rozkłada się w naturalnym tempie, bez konieczności kontrolowania temperatury czy częstego przewracania pryzmy. Wystarczy gromadzić resztki organiczne, takie jak liście, zwiędłe rośliny czy obierki z warzyw, na stosie lub w kompostowniku. Mikroorganizmy i dżdżownice powoli wykonują swoją pracę, przekształcając odpady w żyzny kompost. Proces może trwać od 6 miesięcy do 2 lat, w zależności od warunków i rodzaju materii organicznej.
Jak zrobić kompost na zimno
Kompostowanie na zimno jest łatwe i mało wymagające. Wystarczy wyznaczyć miejsce w ogrodzie, gdzie będą gromadzone resztki organiczne. Ważne jest, aby dodać mieszankę materii zielonej i brązowej oraz utrzymać wilgotność pryzmy. Proces trwa od 6 miesięcy do 2 lat.
Co można kompostować
Można kompostować szeroką gamę odpadów organicznych, w tym:
- Resztki kuchenne: obierki z owoców i warzyw, fusy z kawy, torebki herbaty (bez metalowych zszywek), skorupki jajek.
- Materia ogrodowa: zwiędłe kwiaty, skoszona trawa, suche liście, małe gałęzie, chwasty (bez nasion).
- Materia papierowa: karton bez nadruków, papierowe chusteczki, serwetki i gazety (w niewielkich ilościach).
- Inne: włókna naturalne, takie jak bawełna czy len, pod warunkiem, że nie zawierają sztucznych dodatków.
Czego unikać w kompoście?
Nie dodawaj do kompostu:
- Mięsa, ryb, nabiału i tłuszczów.
- Resztek przetworzonej żywności.
- Odpadów z roślin chorych lub skażonych pestycydami.
- Dużych kawałków drewna
- Plastiku.
- Popiołu w dużych ilościach, zwłaszcza z węgla kamiennego.
Dzięki temu Twój kompost będzie zdrowy i skutecznie wspomoże rozwój roślin.
Kompost z liści
Liście są świetnym materiałem do kompostowania, szczególnie w ramach materii brązowej. Aby przyspieszyć ich rozkład, warto je rozdrobnić przed dodaniem do pryzmy. Kompost z liści jest bogaty w węgiel i doskonale poprawia strukturę gleby.
Najczęściej zadawane pytania na temat kompostu na gorąco
Czy mogę kompostować w zimie? Tak, proces będzie wolniejszy, ale odpowiednia izolacja pryzmy pomoże utrzymać temperaturę.
Dlaczego moja pryzma nie grzeje się? Sprawdź stosunek węgla do azotu, wilgotność oraz dopływ tlenu. Możliwe, że brakuje jednego z tych elementów.
Czy mogę dodać popiół z drewna? Tak, ale w małych ilościach, ponieważ jest bardzo zasadowy i może zakłócić pH kompostu.
Niezależnie od wybranej metody, kompostowanie to dla mnie nie tylko sposób na recykling odpadów, ale też forma troski o środowisko i poprawę jakości gleby w moim ogrodzie. Jeśli jeszcze tego nie próbowałeś, serdecznie zachęcam – Twoja gleba i rośliny z pewnością Ci za to podziękują!
Cześć! Jestem Sylwia. Lubię dobre jedzenie i ładne rzeczy. I podróże. Mieszkam na podlaskiej wsi. Od kilku lat interesuję się permakulturą i jej narzędzia wykorzystuję w siedlisku, w którym mieszkam. Placki ziemniaczane for life, sernik tylko z rodzynkami, marcepan bliski mojemu sercu, Makłowicz na prezydenta.
