O tym ile jedzenia marnujemy w Polsce i na świecie pisałam już w tym wpisie. Wspomniałam w nim również, że większość jedzenia marnuje się w naszych domach – przegapione daty ważności, nieprzemyślane zakupy czy źle przechowywane produkty to najczęstsze powody marnowania jedzenia. A skoro to my – konsumenci – jesteśmy za taki stan rzeczy odpowiedzialni, to również my mamy moc, aby to zmienić. Stąd też dzisiaj pochylę się nad problemem tego, jak nie marnować żywności.
1. Planowanie zakupów i posiłków
Zaplanuj jadłospis na kilka dni i stwórz listę zakupów. Dzięki temu unikniesz kupowania nadmiaru żywności i lepiej zagospodarujesz posiłki. Staraj się planować posiłki tak, aby wykorzystywać te same składniki w różnych daniach, co pozwoli uniknąć resztek.
Przed pójściem na zakupy sprawdź, jakie produkty masz już w lodówce i spiżarni, aby nie kupować rzeczy, które masz w nadmiarze. Dobrym rozwiązaniem jest także robienie zakupów na pełny żołądek – głód często skłania do impulsywnych decyzji.
Warto też korzystać z aplikacji do planowania posiłków, które pomagają w organizacji codziennych posiłków i minimalizowaniu strat. Przykłady to aplikacje takie jak Mealime, Yummly czy Plan to Eat, które umożliwiają tworzenie spersonalizowanych jadłospisów, generowanie list zakupów oraz śledzenie dat ważności produktów. kontrolować zakupy i ograniczać marnowanie jedzenia.
Kupuj sezonowe produkty – są nie tylko tańsze, ale też świeższe i bardziej wartościowe pod względem odżywczym.
Jeśli gotujesz większe porcje, rozważ porcjowanie i zamrażanie jedzenia na później, aby uniknąć sytuacji, w której nadmiar gotowych dań się psuje.
2. Regularnie przeglądaj lodówkę i szafki
Ja sama raz w tygodniu, w trakcie takiego przeglądu, produkty najstarsze, które powinny zostać zużyte w pierwszej kolejności, stawiam na samym przodzie i to z ich użyciem planuję najbliższe posiłki.
3. Jak nie marnować żywności – przechowywanie
Ważną rolę w zapobieganiu marnowania żywności jest jej prawidłowe przechowywanie. Pozwala ono na zachowanie jej świeżości na dłużej:
- Pieczywo – najlepiej przechowywać w lnianych woreczkach lub chlebaku. Nie trzymaj go w lodówce, ponieważ szybciej czerstwieje.
- Warzywa i owoce – większość warzyw warto trzymać w dolnych szufladach lodówki, natomiast owoce, takie jak banany i cytrusy, lepiej przechowywać poza lodówką.
- Mięso i ryby – najlepiej przechowywać na najniższej półce lodówki, w szczelnie zamkniętych pojemnikach, aby uniknąć kontaktu z innymi produktami.
- Nabiał – mleko, jogurty i sery powinny stać na środkowych półkach lodówki, gdzie temperatura jest stabilna.
- Jajka – najlepiej trzymać je w oryginalnym opakowaniu w lodówce, by uniknąć pochłaniania zapachów innych produktów.
- Produkty suche – makaron, ryż i kasze powinny być przechowywane w szczelnych pojemnikach w suchym i ciemnym miejscu.
- Olej i tłuszcze – oliwa z oliwek oraz oleje roślinne powinny być przechowywane w ciemnym miejscu, z dala od źródeł ciepła, aby uniknąć ich utleniania.
4. Jak układać jedzenie w lodówce?
Prawidłowe przechowywanie jedzenia w lodówce może znacznie wydłużyć jego trwałość. Oto kilka wskazówek:
- Najzimniejsze miejsce (dolna półka):
- Mięso, ryby i produkty wymagające najniższej temperatury.
- Środkowe półki:
- Nabiał, wędliny, gotowe potrawy.
- Górne półki:
- Produkty, które wymagają tylko lekkiego chłodzenia, np. dżemy, sosy, napoje.
- Szuflady:
- Warzywa i owoce – przechowuj je oddzielnie, aby zapobiec gniciu (np. jabłka oddziel od innych owoców).
- Drzwi lodówki:
- Najcieplejsze miejsce – idealne na przyprawy, soki, mleko w małych ilościach.
Dodatkowo pamiętaj, aby:
- Produkty z krótkim terminem ważności ustawiać z przodu.
- Nie przeładowywać lodówki, aby chłodne powietrze mogło swobodnie cyrkulować.
- Regularnie myć lodówkę i usuwać produkty, które już się zepsuły.
5. Sposoby na wykorzystanie resztek jedzenia
Zamiast wyrzucać resztki jedzenia, warto poszukać kreatywnych sposobów na ich ponowne wykorzystanie. Wiele produktów, które uznajemy za „odpady”, może posłużyć jako składnik nowych, smacznych dań. Kluczowe jest odpowiednie podejście do gotowania i znajomość prostych trików, które pozwolą w pełni wykorzystać dostępne składniki.
Wykorzystanie czerstwego pieczywa
Chleb i bułki, które straciły swoją świeżość, nadal mogą być użyteczne w kuchni. Oto kilka pomysłów:
- Grzanki – pokrój pieczywo w kostkę, skrop oliwą, dopraw ulubionymi ziołami i upiecz w piekarniku. Będą idealnym dodatkiem do zup i sałatek.
- Tosty francuskie – zanurz kawałki czerstwego chleba w mleku z jajkiem, a następnie usmaż na patelni. Możesz dodać cynamon i miód dla słodkiej wersji lub przyprawy dla wersji wytrawnej.
- Bułka tarta – wysuszone pieczywo zblenduj lub zetrzyj na tarce i wykorzystaj do panierowania kotletów, zapiekanek czy posypywania makaronów.
- Pudding chlebowy – na słodko lub słono. Ja proponuję np. pudding chlebowy z serem camembert.
Obierki i resztki warzywne
Obierki z marchewki, pietruszki, cebuli czy selera można przechowywać w zamrażarce i wykorzystać do ugotowania domowego bulionu warzywnego. Dodaj do nich przyprawy, gotuj na małym ogniu przez około godzinę, a potem odcedź. Taki wywar będzie doskonałą bazą do zup, sosów i risotto. Możesz z nich również zrobić domowy ocet. Wystarczy wrzucić je do dużego słoika, zalać wodą i dodać cukier (4 łyżki na litr wody).
Wykorzystanie resztek warzyw i owoców
Zwiędłe warzywa – mogą posłużyć jako składnik gulaszu, leczo lub zapiekanki warzywnej. Wystarczy podsmażyć je na patelni, dodać przyprawy i sos pomidorowy.
Skórki i liście warzyw – np. liście rzodkiewki czy kalarepy świetnie sprawdzą się jako składnik pesto. Wystarczy zblendować je z oliwą, czosnkiem, orzechami i serem.
Przejrzałe owoce – zamiast je wyrzucać, można dodać je do koktajli, owsianek lub upiec z nich ciasto. Banany z ciemną skórką świetnie nadają się do chlebka bananowego.
Resztki mięsa i ryb w nowych daniach
Pieczone lub gotowane mięso – resztki kurczaka czy wołowiny można dodać do sałatek, tortilli, makaronów albo zrobić domowe burgery.
Ości i resztki ryb – z głów i kręgosłupów rybnych można przygotować aromatyczny wywar do zupy rybnej lub risotto.
Makaron, ryż i kasza – jak je wykorzystać ponownie?
Zupy i zapiekanki – ugotowany wcześniej makaron, ryż czy kasza świetnie sprawdzą się w zupach i zapiekankach. Możesz wymieszać je z warzywami, serem i zapiec w piekarniku.
Smażony ryż – jeśli masz resztki ugotowanego ryżu, podsmaż go na patelni z warzywami, jajkiem i sosem sojowym, aby przygotować szybki posiłek inspirowany kuchnią azjatycką.
Resztki nabiału – nie wyrzucaj, wykorzystaj!
Jogurty i kefiry – można dodać do ciast, koktajli czy domowych sosów. Jeśli są lekko kwaśne, sprawdzą się jako składnik marynaty do mięsa.
Ser żółty i twaróg – drobne kawałki sera można wykorzystać do zapiekanek, pizzy, omletów czy sosów. Twaróg z kolei świetnie sprawdzi się w naleśnikach lub pierogach.
6. Jak poprawnie zamrażać żywność?
Zamrażanie to świetny sposób na przedłużenie trwałości jedzenia. Pamiętaj, aby zawsze oznaczać datę zamrożenia na pojemnikach i wykorzystywać produkty zgodnie z zasadą FIFO („first in, first out”). Produkty powinny być odpowiednio porcjowane i przechowywane w szczelnych opakowaniach.
7. Oznaczenia na produktach – jak je czytać?
Nie każdy produkt po upływie terminu przydatności nadaje się do wyrzucenia. Warto rozróżniać dwa podstawowe oznaczenia: „najlepiej spożyć przed” oznacza, że produkt może być nadal bezpieczny po upływie terminu, jeśli był przechowywany odpowiednio, natomiast „należy spożyć do” wskazuje na datę graniczną spożycia, po której jedzenie może być niebezpieczne.
8. Jak nie marnować żywności – kompostowanie
Jeśli już musimy pozbyć się resztek, warto pomyśleć o kompostowaniu. Skórki owoców, fusy po kawie czy obierki warzywne mogą posłużyć jako wartościowy nawóz dla roślin. Nawet w mieszkaniu można założyć niewielki kompostownik, który pozwoli zmniejszyć ilość odpadów organicznych i jednocześnie zadbać o domową zieleń.
Cześć! Jestem Sylwia. Lubię dobre jedzenie i ładne rzeczy. I podróże. Mieszkam na podlaskiej wsi. Od kilku lat interesuję się permakulturą i jej narzędzia wykorzystuję w siedlisku, w którym mieszkam. Placki ziemniaczane for life, sernik tylko z rodzynkami, marcepan bliski mojemu sercu, Makłowicz na prezydenta.
